code gitzwart

Het heeft wel iets theatraals dat code zwart. Zwart als ‘kleur’ die je waarneemt wanneer er helemaal geen licht meer weerkaatst. Het uitzichtloze. De kleur van rampspoed, rouw en van oneindige diepte.

Volgens de definitie staat code zwart voor een land dat geen zorg meer kan bieden volgens de geldende normen met betrekking tot kwaliteit en veiligheid. Als dit werkelijk de definitie is dan zitten ouderen in verpleeghuizen al sinds jaar en dag in code zwart. Ik zie mijn lieve vader nog zitten in zijn doorgelekte luier aan een ovale tafel in zijn verpleegtehuis. Hoewel hij bekroond werd in zijn leven met een lintje was er door bezuinigingen geen tijd, geen geld en nauwelijks meer personeel om hem van zijn luierproblemen te verlossen. Laat staan dat iemand hem kon helpen om de pindakaasresten uit zijn mondhoeken schoon te maken. En hij was niet de enige. Overal in Nederland klaagden eenzame, bange en depressieve ouderen in de aanloop van de dood over de erbarmelijke kwaliteit van zorg en over een diepgeworteld gevoel van onveiligheid.

Code zwart zouden we in dat licht ook kunnen toepassen op de geldende normen met betrekking tot kwaliteit en veiligheid in de jeugdzorg. Lange wachtlijsten, onvoldoende passende zorg en een structureel tekort aan bedden én behandelplaatsen. Bezuinigingsrondes die we intellectueel ‘decentralisatie’ gingen noemen maakten in één klap dat een goed geoliede keten krakend en piepend tot stilstand kwam. Meer dan zestig gespecialiseerde jeugdhulpinstellingen dreigden of zijn inmiddels failliet gegaan. Gemeenten mochten nu zelf hun zorg gaan inkopen en niet eerder in de geschiedenis verkochten abrupt zoveel noodlijdende boeren hun veestapel om vervolgens de vochtige varkensstallen om te bouwen in moderne baby- en kinderkamers. Tussen de stalen windmolens en de glazen weilanden vol panelen herrezen particuliere zorgboerderijen waar ernstig getraumatiseerde kinderen voortaan lammetjes mochten aaien.  De jeugdzorg kwam meer dan ooit eerder synoniem te staan voor verkeerd begrepen ouders met hun kinderen in de knel. Net als in ziekenhuizen luiden zij overwerkt en gedesillusioneerd de noodklok. Net als in ziekenhuizen hebben zij meer patiënten die zorg op een intensieve behandeling nodig hebben dan er plaats is. Past hier ook een code zwart?

Niet veel anders is het ook bij de GGz instellingen.  Opeenvolgende bezuinigingsrondes creëerden zoveel schizofrene maatregelen dat de Nederlandse straten, goten én riolen zijn volgelopen met een veelheid aan onbehandelde en verwarde clienten. Psychiatrische aandoeningen en persoonlijkheidsstoornissen houden zich rusteloos op in parkjes en winkelcentra. In menige huiskamer slaan de stoppen door. Het geluid van de noodklok klinkt in deze tak van sport inmiddels zo vertrouwd dat het zijn alarmfunctie heeft verloren. Net als in ziekenhuizen zijn binnen de GGz meer patiënten die zorg op de intensive care nodig hebben dan er plaats is. Geldt bij hen dan al een code zwart?

Of staat code zwart voor de huidige staat van ons zorgstelsel? Want dan kunnen we het een beetje gaan normaliseren. Dan kunnen we gewoon stellen dat het gebrek aan zorg en het tekort aan personeel in verpleeghuizen, ziekenhuizen, jeugdzorg en de GGz nou eenmaal is gaan horen bij het waaien van een jarenlange politieke ideologische wind. Een rukwind die, terwijl de bevolking groeit en vergrijst, allerhande voorzieningen is gaan sluiten waardoor het cement tussen de bouwstenen van een ooit zo solidaire samenleving volledig is wegbezuinigd.

En natuurlijk zullen we onszelf uit angst of solidariteit opnieuw gaan opsluiten. Vanzelfsprekend zal het merendeel van ons afstand houden van elkaar, mondkapjes dragen, onszelf wél of juist niet laten vaccineren. Ook zullen sommigen van ons overwegen hun eigen kroost vol te pompen met een experimenteel vaccin. Dat laatste raakt misschien wel écht de kern van code zwart.  Wetende dat Pfizer het afgelopen jaar nog een veelgebruikt anti-rookmiddel (Champix) van de markt heeft moeten halen omdat dit achteraf kankerverwekkend bleek te zijn. Geïnformeerd door het nieuws dat (net nu heel Nederland er vol mee zit) het inkt van tatoeages toch huidkanker blijkt te veroorzaken. En dat je met die kennis in je achterhoofd dus geen kerngezonde kinderen moet willen vaccineren. Uit voorzorg, maar vooral om hen en hun nageslacht in de toekomst te beschermen. Tenzij het vaccineren van kinderen ook een verkapte bezuinigingsmaatregel is om de zorgkosten van ouderen te ontlasten. Maar laten we dan het offeren van onze kinderen op zijn minst code zwart gaan noemen. Code gitzwart.