Dag pap..

Mijn ouders zijn inmiddels ruim de tachtig gepasseerd en staan nog volop in het leven. Vooral mijn vader. Mijn vader denkt namelijk sinds een jaar of wat dat hij weer jeugdig en bekoorlijk is.

Zo stonden we een tijdje geleden bij de Lidl en zei hij tegen het kassameisje: ‘Jij bent een knap meisje zeg!’ Het meisje lachte onhandig terug. Mijn vader las haar onhandigheid als een aanmoediging en wierp zich daarna over de scantafel om het lamgeschrokken meisje snel een kusje te geven. Ik was verbijsterd en maakte me op om diep door de grond te zakken. Dit is overigens de eerste keer dat ik de bewaking van de Lidl in actie heb gezien. Vakkundig werd mijn vader naar buiten gewerkt met het verzoek om niet meer terug te komen. Ik werd evenzogoed vijandig aangekeken en beloofde mezelf plechtig om ook nooit meer terug te komen.

Dat je niet terug mag komen bij de Lidl hoeft op zich zo,n straf niet te zijn, maar ook bij Albert Heijn is mijn vader niet langer welkom. Maandenlang kwam hij daar iedere dag een gratis kopje koffie drinken. Na dit ritueel klaagde hij steen en been over de kwaliteit van de koffie tegen het voorbij appende personeel. Dan was het weer te slap, dan weer te sterk en met kerst wilde hij er op een keer, ook kransje bij. Ze wezen hem op de AH- ideeënbus. In plaats daarvan liep hij naar het koekjesvak waar hij een pakje kransjes opende en dit vervolgens aan zijn mede koffiedrinkers uitdeelde. Wanneer zijn dementie precies is begonnen weet ik eigenlijk niet meer, de tekenen waren er waarschijnlijk al veel eerder.

Vandaag moest ons hele gezin op gesprek komen in het verpleeghuis waar mijn vader inmiddels op de dagbehandeling verblijft. Je weet als kind dat dit moment ooit komt maar toch overvalt zo,n uitnodiging. De maatschappelijk werker van het verpleeghuis wilde van ons weten wanneer wij de gedragsveranderingen voor het eerst hadden opgemerkt. Mijn broer, moeder en ik keken elkaar onnozel aan. Ik heb mijn vader altijd al wat vreemd gevonden maar wanneer dit nou precies begonnen was?  Mijn broer dacht er denk ik net zo over. Mijn moeder wist het wel, het begon allemaal toen hij ging zingen vertelde ze.

Dat is waar. Overal wilde hij zingen, onophoudelijk en zonder decorum besef. In de lift, in de hal, midden in een winkelstraat, bij de bakker of slager, gewoon overal. Hij dacht dat hij dit heel mooi kon en sloot zich zo rond zijn pensioen aan bij een 50 plus mannenkoor. Vrolijk zongen de mannen het ene zeemanslied na de andere smartlap met dit verschil dat zij aan het eind van ieder liedje stopte en mijn vader stug door bleef zingen. Op een dag kwam iemand van het mannenkoor bij mijn moeder op bezoek en werd haar voorzichtig vertelt dat mijn vader niet langer welkom was. Zijn aanwezigheid koste hen teveel leden. Dit vonden we allemaal erg zielig voor mijn vader, maar misschien nog wel zieliger voor mijn moeder. Zij schaamde zich dood, terwijl mijn vader toen maar besloot gewoon op sjoelen te gaan.

En dan dat autorijden! Tergend langzaam! Als incidentele bijrijder heb ik menig vrachtwagen ik in mijn achteruitkijkspiegel vol in de remmen zien hangen om mijn vader te ontwijken. Zelf besloot ik toen om nooit meer met hem mee te rijden, al bleef mijn moeder nog stug een jaar of wat zijn trouwe bijrijder. Op een dag en onder druk van de familie, moest ik hen het slechte nieuws brengen. ‘Pap, mam,.. papa kan niet langer meer autorijden’. De blik in zijn ogen vergeet ik nooit meer. Een blik van verraad. Vastbesloten en om mijn ongelijk te bewijzen ging hij opnieuw naar het CBR om een ouderen examen doen. Sportieve reactie, dat wel, al had ik op geen enkele manier rekening gehouden met de uitkomst ervan. Hij slaagde met vlag en wimpel! Hiermee had hij mij het zwijgen opgelegd en kon het gebeuren dat hij niet veel later zelfstandig naar het dagcentrum reed om op gebak te trakteren.

Enkele weken later nam hij een groepje verwarde en dementerende bewoners van het dagcentrum mee op een gezellige toer door de Betuwe. Wanneer de noodklok die dag precies ging weet ik niet, maar rond het middaguur stond mijn vader met een groep vermiste bewoners op de telex. Uren later zette hij de bewoners keurig netjes voor de deur af. Geen van allen had die dag medicatie gehad, het personeel was in alle staten, maar niemand mankeerde iets. Door de boze reacties van het personeel was mijn vader erg gekrenkt. ‘Stank voor dank’, riep hij woest waarna hij drie weken niet meer naar sjoelen wilde.

Maar vandaag moesten we dus op gesprek komen. Aangezien hij al zoveel dingen had uitgevreten waren we allemaal bang dat hij nu uit het centrum geschopt zou worden. En wat dan? Bestaan er ook tehuizen voor moeilijk opvoedbare ouderen? Zo herinner ik me nog dat hij op zijn allereerste dag op de dagopvang vol ongeloof thuis kwam met het verhaal dat ze er niet eens een vaatwasmachine hadden! En dat ze er hele oude mensen met zere vingers zelf laten afdrogen!! Schouderophalend had mijn moeder zijn verhaal aangehoord, maar niemand van ons kon vermoeden dat hij de volgende dag een vaatwasmachine ging bestellen op naam van het centrum en er ook een grotere televisie bij nam! Of die keer dat hij van een andere dementerende bewoner gescheiden moest worden. Het was een Turkse man die moeite had met de Nederlandse taal en daarom veel alleen zat. Mijn vader vond dit zielig en besloot de man luid en zo simpel mogelijk aan te spreken. “HALLO, IKKE BEN BERT, JIJ TURKIE?” Misschien dat de man dit in het begin nog best had gevonden maar de dwingende behoefte van mijn vader om deze man voortdurend hard in het voorbij in zijn oren te tetteren werd na enkele dagen niet langer op prijs gesteld. Al snel vlogen de mannen elkaar in hun laatste haren en gebruikte de Turkse man zijn loopstok om mijn vader op afstand te houden. De man is na een multidisciplinair overleg en met instemming van zijn familie naar een andere afdeling overgeplaatst, want telkens als hij mijn vader zag hief hij zijn stok omhoog en sloeg hij wild om zich heen. Hilarisch, dat wel, God wat heb ik gelachen om dit verhaal! maar toch..

Toch is het schrijnend en pijnlijk om je vader die altijd zo voorkomend en intelligent was zo te zien aftakelen. Een vader die ook charmant, sportief, heel grappig en sociaal was. Dus toen de maatschappelijk werker van het centrum wilde weten wanneer het ooit begon, konden mijn broer en ik alleen maar huilen en heeft mijn moeder uiteindelijk het woord gedaan..