kijk en luister

Ooit leerde ik dat wanneer een kind getuige is van een mishandeling, het trauma voor dat kind achteraf net zo groot is als wanneer het kind de mishandeling zelf zou hebben ondergaan.  Je hoeft dus niet eerst zelf geslagen te worden om mentaal beschadigd te raken. Dit komt omdat kinderen moeilijk van de  bijbehorende beelden af kunnen komen. Beelden doorspekt met gevoelens van angst en machteloosheid. Het zijn beelden die terugkomen in nachtmerries. In angsten. In onzekerheden en minstens zo vaak in nieuwe situaties.

In de maffiawereld en onder oorlogsmisdadigers weet men dit trouwens al veel langer.

Zij weten dat je een volwassen man kunt breken, door voor zijn ogen zijn vrouw te verkrachten. Los van wat dit met de vrouw zal doen,  zal de man zonder aan te raken in één klap verslagen- en getraumatiseerd zijn.  In oorlogsgebieden is het laten kijken van mensen naar mishandeling een populaire methode om de rest van de omstanders te traumatiseren.  Breng gewoon één man naar de galg of zet hem voor het vuurpeloton. Stenig één vrouw op het marktplein en nodig de rest van de dorpelingen uit. Onthoofd één journalist uit het Westen en stuur het filmpje terug naar zijn redactie. Beelden. Niets anders kan een mens zo onverbiddelijk raken en op de knieën dwingen.

Dankzij Facebook, Instagram, Snapchat en de vrije media worden  kinderen al jong bloot gesteld aan allerhande beelden.  Beelden waarop  indringende verkrachtingen te zien zijn. Beelden ook, waarop te zien is hoe een man voor de lol een vrouw van een trap af schopt. Veel kinderen zijn tussen hun ontbijt en het schoolplein dankzij hun levendige smartphones ooggetuige geweest van een bloederige steniging, een onthoofding of een bomaanslag met rondslingerende lichaamsdelen.

We leven in een tijd waarin kinderen als digitale omstanders nog voordat ze bij hun sportles aan komen, gezien hebben hoe mensen verdrinken in de zee.  Hoe dieren mishandeld worden.  Ze zien bij het op slot zetten van hun fiets hoe homo’s opgehangen worden. Ze waren tijdens het doen van de boodschappen, via een livestream verbinding heel eventjes aanwezig in de brandhaard van Aleppo.  Ze hoorden hoe hard kinderen kunnen gillen die vol zitten met scherven en mosterdgas.  Terwijl onze kinderen nadenken over welke broek ze aantrekken, zien ze in een schuine blik hoe een onschuldige zwarte man vermoord wordt door politieagenten.

En soms als ze al die beelden eventjes zat zijn en lekker willen gaan gamen met hun vriendjes, rusten wij hen tot overmaat van ramp uit met de meest geavanceerde wapens.  De AK47.  De Intervention. Al kiezen veel kinderen toch liever voor de Famas vanwege zijn goede resultaat. Volgens het spel is dit hét wapen voor elke klus. Zowel van dichtbij als voor veraf. Eenmaal uitgerust, laten we onze kinderen als digitale kindsoldaten los in een levensechte beeldenwereld vol dood en verderf. Ze zeggen dat dit kinderen niet beïnvloed.

Het effect ervan is nooit goed gemeten. Wel klagen scholen steen aan been over losgeslagen kinderen.  Depressieve kinderen.  Kinderen met gedrag- en leerstoornissen. Concentratieproblemen. Onrustige kinderen. Onbereikbare kinderen. Introverte en naar binnen gekeerde kinderen. Meer dan ooit eerder in de geschiedenis  gaan kinderen – opvallend veel jongens – ’s morgens niet eerder de deur uit, voordat ze een pilletje hebben ingenomen.

..om rustig te blijven.