kinderen en echtscheiding

Over dit onderwerp is al zoveel geschreven dat ik eigenlijk geen zin heb om ook nog eens een duit in dit met tranen doorweekte zakje te doen.  Misschien ook wel omdat die hele echtscheidingsindustrie volledig is uitgekauwd en heringericht tot een krankzinnig verdienmodel.  De één zijn scheiding lijkt de ander z’n bevrijding. Noem een hulpverleningsorganisatie en ze beloven wel een passend en op de cliënt gericht aanbod. Is het niet voor de scheidende koppels zelf, dan wel voor hun kinderen.

Ze bieden hoop, beloven oplossingen en gebruiken allemaal hetzelfde semi-professionele jargon. De gekwetsten, de gepikeerden en de gekrenkten, kermend op zoek naar licht in hun duistere periode kloppen veelal verlangend aan om niet veel later gedesillusioneerd de deur weer achter zich te sluiten. Boeien. Tegen die tijd zijn de rekeningen gedeclareerd en wordt het falen van menige behandeling bij de onmacht van de gekwetsten zelf gelegd. Zij werkten niet mee.  Ze lieten zich niet aanspreken. Ze kwamen niet op tijd voor hun afspraak. Of ze zaten te hoog in hun emotie. De cliënten, zoals ze afstandelijk worden genoemd, worden efficiënt door de smalle schachten van het hulpverleningssysteem rondgepompt onder vermelding van hun BSN nummer en geboortedatum. Door de schaalvergroting weet niemand precies wie ze zijn, behalve dat ze met al hun illusies en kapot geslagen dromen onder de armen in een lange keten slenteren van loket naar loket.  Van de mediator, naar maatschappelijk werk, de huisarts, de psycholoog, de advocaat om vervolgens weer te worden teruggestuurd naar de mediator. In de tussentijd prikken ze uit woede banden lek, gooien ze in hun radeloosheid ruiten in, appen ze vileine en kwetsende woorden naar hun ex-partner of gaan ze volledig los op Facebook.

Bij Veilig Thuis weten ze er alles van.  Meldingen over vechtscheidingen glijden als warme broodjes over de toonbank. De één nog gekker of radelozer dan de ander.  Met op de achtergrond de glinsterende en getraumatiseerde ogen van kinderen die hard op hun onderlip bijten tot een ware kunst hebben verheven. Ze schamen zich vaak zo erg voor hun gezin dat ze al hun energie gebruiken om niet te huilen. Want niemand mag het zien. Niemand mag weten hoe klote het thuis is.  Hoe papa mama’s zelfbeeld vertrapt en hoe mama papa’s eigenwaarde plet.  Op schooldagen slikken kinderen pillen om zich beter te kunnen concentreren.  In menig schoolklasje komen net zo veel kinderen van gescheiden ouders voor als kinderen die Ritalin slikken of Concerta. Wetenschappers hebben nog geen relatie gelegd maar ik leg hem wel alvast.  Al is het maar preventief.

In de tussentijd strompelen de kinderen van KIES trainingen naar Kinderen in de Knel groepen en nemen sommigen de afslag naar een weerbaarheidstraining of een speltherapie. Groepen speciaal ontworpen voor kinderen die tijdens de oorlog van hun ouders sneuvelden. Om kinderen te laten zien dat ze niet alleen zijn. Dat er veel anderen zijn die net als zij ten onder gaan in de strijd tussen hun ouders. Lotgenotencontact omdat dit een opbeurende gedachte moet zijn.

Maar wat bijna niemand weet is dat aan al dat leed een houdbaarheidsdatum zit.

17 maanden en 26 dagen om precies te zijn. Zo lang doet de gemiddelde gescheiden man of vrouw er over om het pijnlijke proces van een echtscheiding te verwerken. Dit is gerekend vanaf het moment dat de scheiding definitief is en blijkt uit een enquête onder 4.000 gescheiden mannen en vrouwen.

Wat mis gaat in de hulpverlening is dat allerhande hulpgroepen na een melding over klappende deuren, wegpiepende autobanden, middelvingers of pesterige Facebook berichten direct hulp willen verlenen. Peperdure hulp en te vroeg in het proces.  Omdat het onveilig is zeggen ze.  Maar is dat ook zo?  Is ruzie niet ook gewoon een manier om te emanciperen?  Om los van elkaar te komen?  Om je boosheid en frustratie over de ander luidkeels uit te dragen?  Zo hard, dat iedereen heel even mag mee genieten.  Want scheiden is rouwen. Een relatiedood door schuld. Om daarna te worden vernederd. En te worden uitgekleed.

Na de intake bijten veel hulpverleners zich stuk op deze gezinnen. Torenhoge emotionele barrières worden door ouders opgeworpen, waarbij ze alleen nog oog hebben voor de vernietiging van elkaar.  Ruzie over alimentatie. Strijd over omgang. Stress over het verdelen van bezittingen en zware kwetsingen over de introductie van een nieuwe partner. Het moet allemaal verwerkt worden.  En die verwerking heeft dus een gemiddelde duur van 17 maanden en 26 dagen. Pas daarna valt er met ze te praten. Geen dag eerder.

Ik stel daarom dus voor om alle kinderen die in een vechtscheiding belanden een kalendertje te geven waarop ze de dagen kunnen afstrepen. Geen therapie maar een inzicht gevend kalendertje. Omdat papa en mama pas over 17 maanden en 26 dagen weer normaal gaan doen.  In de tussentijd is geduld, begrip en troost nodig. Een empathische blik en een stevige schouder. Het voorlezen van een verhaaltje desnoods. Met een koekje erbij. Of ergens in een foetushouding mogen zitten om keihard te mogen huilen, dat helpt ook. Net zoals cola en chips helpt. En chocola. En hulpverleners die dat niet bieden, moeten eindelijk eens stoppen zichzelf een ‘professional’ te noemen. Pas dan maken we met elkaar een eerste stap in de goede richting.